Amerika Birleşik Devletleri Howard Üniversitesi’nden Dr. Rui Diogo ve ekibi, memelilerde mevcut olan fakat yetişkin insan bireylerinde görülmeyen bazı uzuv kaslarının aslında insanın erken gelişim döneminde biçimlenip, doğumdan önce kaybolduklarını ortaya koydular. Bu bulgular, kollarımızın ve bacaklarımızın memeli atalarımızdan nasıl evrildiğini kavramamıza ve doğuştan gelen şekil anormallikleri vakalarındaki nadir rastlanan kas anomalilerinin açıklanmasına yardımcı olacak nitelikte.
Darwin evrimsel teorisini sunduğundan beri, bilim insanları körelmiş –esas işlevini kaybetmiş (vestitgial) organların varlığının, Darwin’in türlerin zamanla ortak bir atadan “değişerek türeme” yoluyla oluştuğu fikrini desteklemek için en kuvvetli argümanlardan biri olduğunu öne sürüyorlar. Örneğin deve kuşları ve diğer uçamayan kuşlar, atalarının uçmasını sağlayan işlevsel kanatların körelmiş kalıntılarına sahiptirler. Balinaların leğen kemiği kalıntıları gibi daha bir çok örnek biyoloji kitaplarında yer alır.
Körelmiş yapıların oluşumunu anlamak için embriyonun gelişimiyle ilgili araştırmalar büyük önem taşır. Mesela balina ve yunusların bacakları yoktur, fakat embriyolarında arka uzuv gelişimi önce başlar ama sonra durur. Bunların kalıntılarını da ergin hayvanlarda görebiliyoruz. Benzer şekilde insan embriyolarında geçici kuyruk-benzeri yapılar gözlemlenir ve atalara ait bir kuyruğun kalıntısı kuyruk sokumumuz biçiminde muhafaza edilmiştir. Araştırmacılar, kaslarımız dahil, bedenimizin içinde de kalıntıların görülebileceğini ileri sürüyorlar. Ancak bu yapıları net bir biçimde görselleştirmek zordur ve modern ders kitaplarında yer alan görseller genellikle yıllar öncesinin incelemelerine dayanır.
Bu durum insan embriyo ve cenininin yüksek kalitede üç boyutlu görsellerini sunan yeni teknolojinin gelişimiyle değişiyor. Development dergisinde yayımlanan yeni çalışmada, yazarlar insan kol ve bacak kaslarının gelişiminin ilk detaylı incelemesini oluşturmak için bu görselleri kullandı. Üç boyutlu resimlerin sunduğu eşsiz çözünürlük –diğer hayvanlarda mevcut olan fakat normalde yetişkin bir insanda bulunmayan- birkaç körelmiş kasın geçici mevcudiyetini ortaya çıkarıyor.
Dr. Diogo : “Çalışmamız, kasların evrimini daha iyi anlamamıza olanak sağlıyor. Kendi türümüzden ziyade balıklar, kurbağalar, tavuklar, ve farelerin kaslarındaki erken gelişimle ilgili geniş bilgiye sahiptik, fakat bu yeni teknikler insan anatomisini çok daha detaylı görmemizi mümkün kılıyor. Büyüleyici olan, daha önce insanın doğum öncesi gelişim sürecinde hiç tanımlanmamış birkaç kas gözlemlemiş olmamız. Bu –birçok yetişkin primatta bulunan ama normalde yetişkin insan vücudunda bulunmayan- körelmiş kaslardan bazıları on bir buçuk haftalık fetüslerde bile görülüyor; ki bu vestigial (körelmiş) kas için oldukça geç bir vakittir.” diyor.
“İlginç şekilde, ya sağlıklı bireyin üzerinde dikkate değer bir etki yaratmayan anatomik farklılık olarak ya da konjenital malformasyon sonucu bazı körelmiş kaslar nadiren yetişkinlerde görülür. Bu hem kas farklılıklarının hem de patolojisinin gecikmiş veya durdurulmuş embriyonik gelişimle ilişkilendirilebileceği gerçeğini kuvvetlendirir, bu kasların neden zaman zaman insanlarda bulunduğunu açıklamaya yardımcı olur ve de canlı kanlı evrimin büyüleyici ve kuvvetli bir örneğini sunar.” diyen Dr. Diogo, evrim kuramına yeni katkılar yapan çalışmalarıyla dikkat topluyor.
Dr Rui Diogo, geçtimiz yıllarda ülkemizde düzenlenen Evrim kongrelerine de katılmış ve ilginç sunumları ile bilim meraklıları ve akademisyenlere evrimsel biyolojinin yeni bulgularını aktarmıştı. Diogo, evrimsel biyolojide “organizma davranışının yönlendirdiği evrim” başlığı altında yeni bir bakış açısı önermesi ile de tanınıyor.
Diogo’nun çalışması oldukça tartışmalı bir konu olan evrim ve insanın evrimi konularında yepyeni kanıtlar sunuyor. Bu kanıtlar işığında, önceki verileri de göz önüne alarak insan evrimine dair bilgilerimizin çok ilerleyeceğine şüphe yok.
Haberi Türkçeye çeviren: Elif Çavuşoğlu (AçıKBeyinler)
